Hem elektrik hem de güvenlik sistemleri hayatımızda yer alan pek çok sisteme göre daha kritik bir noktadadır. Zira bu sistemlerde oluşabilecek herhangi bir olumsuz durum direkt olarak insan hayatını tehdit edebilecek konumdadır. İşte bu yüzden elektrik ve güvenlik sistemlerinde standartlara uyumluluk büyük önem taşır.
Malzeme seçiminden tasarıma, kurulumdan, denetime kadar her bir süreci titizlikle devam ettirilen sistemlerde hem can hem de mal güvenliği standartlara uygunluk ile sağlanır. Bu kapsamda Türkiye'de bu alanda en çok başvurulan standartlardan biri TSE (Türk Standartları Enstitüsü) tarafından yayımlanırken, uluslararası alanda ise IEC (International Electrotechnical Commission) standartları öne çıkıyor.
TSE ve IEC standartları arasında benzerlikler gibi farklılıklar da bulunmaktadır. Ancak genel olarak bakıldığında Türkiye’de geçerli olan TSE standartları içinde IEC standartlarının Türkiye’ye uyarlanmış halini görmek mümkündür.
Elektrik ve güvenlik sistemleri tasarımında sürecin başından sonuna kadar hemen her adımda standartlara uyumun ne kadar kritik bir rol oynadığına dair vurgu her daim yapılırken, ulusal platformda TSE ve uluslararası platformda ise IEC standartları birbirini destekliyor.
Her iki standart çeşidi de endüstriyel otomasyon, konut tesisatları, aydınlatma sistemleri gibi pek çok ortak alanda birden varlık gösterir. Yani TSE ve IEC arasındaki en büyük benzerlik kapsama alanlarının oldukça geniş olmasıdır.
Yine her iki standart sisteminin de güvenlik temelli bir yapıya sahip olması en büyük benzerlikleri arasında yer alır. Zira her iki kurumun belirlediği standartların odak noktası insan canı ve mal güvenliğidir.
TSE, özellikle elektrik alanıyla ilgili pek çok standartta IEC ve EN standartlarını temel alan bir yapıdadır. Yani TS EN veya TS IEC ibaresi bulunan ürünler bu çoğunlukla Avrupa ya da uluslararası bir standardın Türkçe versiyonu olduğunu gösterir.
Kendi alanlarında benzerliklere sahip olan TSE ve IEC standartları arasında özellikle uygulama kapsamında belli başlı farklar bulunmaktadır. Uygulama alanı açısından bakıldığında TSE sadece Türkiye’de geçerli iken IEC küresel ölçekte geçerlidir. Yine bununla bağlantılı olarak TSE Türkçe, IEC ise İngilizcenin hakim olduğu bir dil yapısına sahiptir.
TSE’de bazı standartlar gecikmeli olarak güncellenebilirken, IEC güncellemeleri daha sık ve hızlı bir şekilde güncellemektedir. Ayrıca hukuki geçerlilik açısından TSE Türkiye’de bağlayıcı konumda iken, IEC’de ise durum ülkenin kabulüne bağlıdır.
Teknik Belgeler ve Etiketleme Farklılıkları
IEC’ye göre bir ürün ya da sistem, genellikle şu detaylarla etiketlenir:
· IEC referans numarası
· Koruma sınıfı (IP, IK)
· Gerilim ve frekans sınırları
· Test yöntemi ve uygunluk kriterleri
TSE sisteminde ise bu bilgilerin yanı sıra:
· Türkçe teknik açıklamalar
· İmalatçının TSE belgesi ve uygunluk beyanı
· TSE markası ya da TSEK ibaresi gibi yerel belgelendirme farkları bulunur.
TSE nerede, IEC Nerede Kullanılır?
Türkiye sınırları içerisinde yürütülen projelerde TSE standartları tercih edilir, çünkü yasal mevzuatla direkt olarak ilişkilidir.
Ancak, yırt dışına ihraç edilmek üzere gerçekleştirilen veya bu potansiyele sahip olan üretim veya uluslararası projelerde IEC standartları ön plana çıkar, çünkü bu standartların kapsayıcılığı küresel çaptadır.
Diğer yandan sertifikasyon süreçlerinde çoğunlukla her iki standart için de uygunluk arandığı gözlemlenmektedir.
IEC bazlı sistemler
· İhracat odaklı projelerde,
· Çok uluslu mühendislik firmalarıyla çalışırken,
· Avrupa normlarıyla birebir uyum istenen tesislerde tercih edilmelidir.
TSE bazlı sistemler
· Türkiye içinde yapılan bina ve altyapı projelerinde,
· Kamu ihalelerinde ve resmi başvurularda,
· Denetim ve ruhsat süreçlerinde tercih edilmelidir.
Sonuç olarak bakıldığında TSE ve IEC standartları aynı sektörün içinde yer alan ve çoğu zaman birbiri ile örtüşen bir konumda yer alır. Diğer yandan aralarındaki farkın büyük kısmı teknik yapıdan değil, belgelenme süreci ve yasal geçerlilikten meydana gelir. Bu alanda yer alan en yukarıdan en aşağıya kadar tüm çalışanların her iki standarda da hakim olması sistemin dayanıklılığı, sürdürülebilirliği ve insan güvenliği açısından büyük önem taşır.
Bayi Girişi
