Acil aydınlatma bir binada elektrik kesildiğinde devreye giren, insanların güvenliğini sağlayan en hayati sistemlerden birisidir. Yangın, deprem, sel veya basit bir elektrik arızası gibi tahliye gerektiren anlarda yolumuzu bulmak, güvenli bir çıkışa ulaşmak ve karanlıkta yönümüzü kaybetmemek için acil aydınlatmaya ihtiyaç duyarız. Bu sistemler birçok bina için zorunludur. Mutlaka bulundurulması gereken başlıca alanlar şunlardır:
Oteller, sürekli insan sirkülasyonunun olduğu yapılardır. Misafirler binaya yabancı oldukları için acil durumlarda çıkış noktalarını hızlıca bulamayabilirler. Bu tarz yapılarda acil aydınlatma sistemlerinin kullanıldığı yerler:
· Oda koridorları: Yangın anında dumanla dolabilecek bu alanların acil aydınlatmayla net ve görünür olması şarttır.
· Acil çıkış kapıları ve yönlendirme işaretleri: Misafirlerin hızlı tahliyesi için kesintisiz şekilde görünür kalmalıdır.
· Asansör önleri ve lobi: Asansör kullanımı riskli olacağından dolayı doğru yönlendirme ile merdivenlere ulaşmak kritik hale gelir.
· Merdivenler ve yangın çıkışları: Her katta, gece saatlerinde bile kolayca görülebilecek şekilde aydınlatılmış olmalıdır.
· Ortak alanlar (restoran, spa, otopark): Kalabalık yerler panik riskini artırır. Bu alanlarda yön bulmayı sağlayan aydınlatma sistemi hayat kurtarır.
Büyük metrekareli alanlarda bir elektrik kesintisi veya yangın anında yön kaybı yaşanabilir.
· Yemek katı, sinema katı, çocuk oyun alanları gibi yoğun bölgelere özel dikkat gerekir.
· Kat geçişlerinde, yürüyen merdiven giriş-çıkışlarında acil yönlendirme olmalıdır.
· Mağaza içi çıkış yönleri, camdan yapılmış mimari tasarımlar arasında kaybolmamalıdır.
· Otoparklar en fazla risk içeren alanlardan biridir. Genişliği nedeniyle buradaki yönlendirme ışıkları ve acil aydınlatmalar çok önemlidir.
Yüksek katlı ofisler ve plazalarda çalışan yoğunluğu gün boyunca yüksektir. Bu yüzden:
· Koridorlar ve yangın merdivenlerine ulaşan kapılar yeterli şekilde aydınlatılmazsa tahliye gecikir.
· Elektrik kesintisinde asansörde kalanlar için uyarı ve yönlendirme sistemleri kritik olabilir.
· Acil durum butonlarının yer aldığı güvenlik odaları, veri merkezleri, IT alanları gibi yerler de özel aydınlatma gerektirir.
Bu alanlarda öğrenci yoğunluğu ve yaş aralığı sebebiyle güvenli tahliye planı hayati önem taşır.
· Sınıflar, laboratuvarlar, kantin ve kütüphane gibi alanlarda karanlık ortamlar ciddi panik yaratabilir.
· Merdivenler ve dış geçiş yolları her zaman aydınlık olmalı, yön levhaları açıkça görünmelidir.
· Özellikle küçük yaş grubunun bulunduğu okullarda görsel yönlendirme sistemleri daha vurgulu şekilde yer almalıdır.
Kesintisiz enerji hastaneler için sadece konfor değil yaşamsal bir gerekliliktir.
· Yoğun bakım, ameliyathane, acil servis gibi bölümlerde yalnızca aydınlatma değil tıbbi cihazların da desteklenmesi gerekir.
· Hastaların taşındığı koridorlar ve katlar arasındaki geçiş alanları mutlaka aydınlatılmalıdır.
· Hasta odalarında yatak başı yönlendirmeler, gece lambaları ve tahliye levhaları bulunmalıdır.
· Personel odaları, teknik ekipman odaları gibi destek alanlarında da net bir ışıklandırma sistemi gerekir.
6. Fabrika ve Sanayi Tesisleri
Sanayi ortamlarında elektrik kesintileri hem üretimin durmasına hem de iş kazalarına neden olabilir. Bu nedenle:
· Makine bölgeleri, üretim hatları ve depo alanları acil aydınlatmayla desteklenmezse çalışanlar zarar görebilir.
· Kimyasal ya da yanıcı maddeyle çalışan bölümler ekstra güvenlik gerektirir.
· Şarj istasyonları, forklift geçiş alanları gibi mobil araç kullanılan bölümlerde zayıf aydınlatma büyük kazalara yol açabilir.
7. Toplu Taşıma ve Ulaşım Tesisleri
Metro istasyonları, terminaller veya tünel geçişleri genellikle doğal ışıktan yoksundur.
· Elektrik kesintilerinde bu alanlar tamamen karanlık kalabileceği için zemin yönlendirmeleri, acil çıkış işaretleri, anons sistemleriyle desteklenen acil aydınlatma zorunludur.
· Yolcu peronları, bekleme salonları ve geçiş koridorları da yüksek yoğunluk nedeniyle en hızlı tahliye edilmesi gereken yerlerdendir.
8. Sinema, Tiyatro ve Kültürel Alanlar
Loş ışıklı alanlar, karanlıkta kalındığında yön bulmayı daha da zorlaştırır.
· Salon giriş-çıkış kapıları, oturma alanlarının sıraları, sahne arkası ve kulis geçişleri açıkça aydınlatılmalıdır.
· Panik yaşanmasını önlemek için zemin seviyesinde düşük yoğunluklu ancak yön gösterici ışıklar kullanılabilir.