Endüstriyel elektrik alanı oldukça geniş bir kapsama alanına sahipken, bu alanda kullanılan pek çok terim bulunmaktadır. Elektrik sistemlerinin kurulumu, bakımı ve işletimi sırasında kullanılan terimler, mühendisten teknisyene kadar birçok profesyonelin işini kolaylaştırır.
Yüksek güvenlik ve verimlilik gerektiren karmaşık bir yapıya sahip olan endüstriyel elektrik sistemlerinde sık kullanılan terimleri ve açıklamaları hem işe yeni başlayanların tarafından hem de işe daha hâkim olanların tanıyacakları şekilde bir araya getirdik. İşte, o terimler…
TRAFO (TRANSFORMATÖR) Nedir?
Trafolar, elektrik enerjisinin gerilim seviyesini yükselten ya da düşüren aygıtladır. Bu cihazlar, endüstriyel tesislerde yüksek gerilimli enerjinin kullanılabilir düzeye düşürülmesinde kritik bir rol üstlenir.
ŞALT MALZEMELERİ
Şalt malzemeleri, elektrik akımını açma-kapama, koruma ve yönlendirme gibi görevleri yerine getiren tüm ekipmanların genel adıdır. Şalt malzemelerinden en çok bilinenleri ise sigorta, kontaktör, röle, kesicilerdir.
PANO
Elektrik tesisatlarının ve kontrol ekipmanlarının sistemli bir biçimde yer aldığı kutu veya kabindir. Kontrol panoları, kompanzasyon panoları gibi farklı çeşitleri vardır.
KOMPANZASYON Nedir ?
Reaktif gücün dengelenmesini sağlayarak enerji kalitesini ve sistem verimliliğini artıran bir donanımdır. Endüstriyel tesislerde, reaktif güç sınırlarının aşılması durumunda oluşabilecek cezalardan kaçınmak ve güç faktörünü iyileştirmek amacıyla mutlaka uygulanır.
RÖLE Nedir ?
Röleler, elektrik devrelerinde kontrol ve koruma görevini yerine getiren cihazlardır. Elektromekanik veya elektronik olan bu cihazların en bilinenleri ise aşırı akım ve kaçak akım röleleridir.
TOPRAKLAMA Nedir ?
Hayati öneme sahip olan topraklama elektrik sistemlerinde güvenliği sağlamak için elektrik akımını toprağa iletme işlemidir.
KESİCİ (ŞALTER) Nedir ?
Elektrik devresini el ile veya otomatik olarak açıp kapatan cihazlara şalter adı verilir. Bu cihazlar özellikle yüksek gerilimli devrelerde koruma sağlar.
PLC (PROGRAMMABLE LOGİC CONTROLLER)
Endüstriyel otomasyon sistemlerinde kullanılan programlanabilir kontrol birimleri olan PLC’ler üretim hatlarında sıklıkla kullanılır.
SCADA (SUPERVİSORY CONTROL AND DATA ACQUİSİTİON)
Uzaktan kontrol ve veri toplama sistemi olarak görev yapan SCADA büyük tesislerde elektrik sistemlerinin merkezi olarak izlenmesi için kullanılır.
HARMONİK
Elektriksel sinyalde meydana gelen bozulmalar sonucu oluşan dalgalardır. Elektrik ekipmanlarına zarar verebilir, bu yüzden filtreleme sistemleriyle kontrol altına alınmalıdır.
GERİLİM (VOLTAJ)
Elektrik akımının hareketini mümkün kılan potansiyel farkıdır. Endüstride genellikle 220V, 380V veya daha yüksek gerilimler kullanılır.
AKIM (AMPER)
Elektrik devresinden geçen yük miktarını belirtir. Yüksek akım cihazlara zarar verebilir, bu nedenle doğru koruma sistemleri oldukça önemlidir.
IEC STANDARDI (INTERNATİONAL ELECTROTECHNİCAL COMMİSSİON)
Uluslararası Elektroteknik Komisyonu tarafından belirlenen elektriksel cihaz ve sistem standartlarıdır. Tüm endüstriyel projelerde referans alınması gerekir.
BUSBAR (BARALAR)
Yüksek akım taşıma kapasitesine sahip, elektrik enerjisinin dağıtımını sağlayan iletken sistemlerdir. Genellikle pano içinde ya da trafo merkezlerinde kullanılır.
ORTA GERİLİM (OG) & YÜKSEK GERİLİM (YG)
Endüstriyel tesislerde OG sistemleri sık kullanılır; YG ise enerji iletiminde tercih edilir.
OG: 1kV - 36kV arası gerilim seviyeleri.
YG: 36kV ve üzeridir.
HÜCRE (ORTA GERİLİM HÜCRESİ)
Hücreler, orta gerilim enerji dağıtım sistemlerinde kullanılan koruma, ölçüm ve kesme birimleridir. Trafo merkezlerinde OG kablolarının kontrolü için kullanılır.
ARIZA AKIMI VE KISA DEVRE AKIMI
Arıza anında devreden geçen yüksek akım değeridir. Sistem tasarımında bu akımlar dikkate alınarak koruma cihazları seçilir.
SELEKTİVİTE (SEÇİCİLİK)
Koruma sistemlerinin, arıza anında yalnızca ilgili bölümün enerjisini kesmesini sağlayan çalışma prensibidir. Enerji sürekliliği açısından kritik bir rol oynar.
ENDÜKTANS VE KAPASİTANS
Endüktans: Bobinli devre elemanlarının manyetik alana karşı oluşturduğu direnç.
Kapasitans: Kondansatörlerin elektrik yükü depolama kapasitesidir.
Her ikisi de enerji kalitesini doğrudan etkiler.
ENERJİ KALİTESİ
Gerilim düşmeleri, harmonikler, frekans değişimleri gibi parametrelerin sistem performansı üzerinde yarattığı etkiyi ifade eder. Enerji kalitesini artırmak için özel analizörler ve filtre sistemleri kullanılır.
YILDIZ-ÜÇGEN (Y-Δ) YOL VERME
Asenkron motorların kalkış akımını azaltmak için kullanılan motor yol verme yöntemidir. Enerji sisteminde ani yüklenmeleri önler.
KAÇAK AKIM KORUMA RÖLESİ (RCD)
Topraklama sistemiyle ilgili bir arıza durumunda insanları çarpılmalara karşı korur. Endüstriyel panolarda can güvenliği açısından standarttır.
Bayi Girişi
